Back to: Yoruba SS2
Ẹ káàbọ̀ ọmọ mi tí ó ní ìfẹ́ ẹ̀kọ́! Ó dájú pé ó ti ṣetan fún ẹ̀kọ́ tuntun tó máa jẹ́ kó rọrùn fún ọ láti mọ àwọn ọ̀rọ̀ Yorùbá dáadáa. Lónìí, a máa kẹ́kọ̀ọ́ nípa Àwọn Òrò Àlàyé tó wúlò gan-an nínú èdè Yorùbá, pàápàá jùlọ níbi tá a ti fẹ́ sọ ìtàn tàbí dá àwọn ohun tó ṣẹlẹ̀ lọ́kàn. Ẹ jẹ́ ká bẹ̀rẹ̀!
Ìtẹ̀síwájú
Ṣé o mọ pé nígbà tá a bá ń sọ ìtàn, tàbí nígbà tá a bá fẹ́ ṣe ìtúmọ̀ ọ̀rọ̀, a máa ń lo àwọn ọ̀rọ̀ tí a ń pè ní òrò àlàyé? Wọ́n jẹ́ kó rọrùn fún wa láti mọ bí nǹkan ṣe rí, bí wọ́n ṣe ń ṣiṣẹ́, àti bí a ṣe lè fi ẹ̀dá wa hàn dájú.
Fún àpẹẹrẹ, nígbà tí mo bá sọ pé: “Ọmọ náà ń rìn lọra.” Ọ̀rọ̀ àlàyé “lọra” ni kó ìtúmọ̀ síi pé ọmọ náà kò yara rìn, ó rìn ní ṣíṣẹ́ dúró.
Kí ni Òrò Àlàyé?
Òrò àlàyé jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó máa ń ṣàlàyé bí iṣe tàbí nǹkan ṣe ń lọ. Ó lè sọ bí a ṣe ń ṣe nǹkan, níbo, nígbà, tàbí ìdí tí a fi ń ṣe rẹ.
Àwọn ìru òrò àlàyé mẹ́rin pàtàkì ni wọ́n wà:
- Òrò àlàyé bí (bá a ṣe ń ṣe nǹkan)
- Àpẹẹrẹ: rìn yára, ṣiṣẹ́ dára, sùn lọra
- Òrò àlàyé ibi (níbi tí iṣe ti ń ṣẹlẹ̀)
- Àpẹẹrẹ: nínú ilé, lórí òpópónà, nílé ẹ̀kọ́
- Òrò àlàyé àkókò (nígbà tí iṣe ń ṣẹlẹ̀)
- Àpẹẹrẹ: lónìí, lọ́jọ́rú, ní alẹ́, ní ọ̀sán
- Òrò àlàyé ìdí (ìdí tí iṣe fi ṣẹlẹ̀)
- Àpẹẹrẹ: nítorí ìdíyẹ̀, torí pé ó rẹ̀, nítorí pé ó fẹ́ ṣe dáadáa
Àpẹẹrẹ Kedere
Jẹ́ ká wo àwọn gbolohun wọ̀nyí:
- Adé ń rìn yára lọ sí ilé. (bí)
- Ìyá ń ṣèrò nílé. (ibi)
- Àwọn ọmọ wà nílé ẹ̀kọ́. (ibi)
- Ọmọ náà kówé lónìí. (àkókò)
- Ọmọ náà ṣe ìdánwò nígbà tí ọ̀jọ̀ bá dé. (àkókò)
- Ó sùn nítorí pé ó rẹ̀. (ìdí)
Ìpinnu àti Ìtẹ̀síwájú Ẹ̀kọ́
Òrò àlàyé jẹ́ kí ọ̀rọ̀ wa yé kedere. Wọ́n jẹ́ kí a mọ ohun tí a ń sọ dájú, bíi pé kí a mọ bó ṣe ń lọ, níbo, ìgbà tí a ṣe é, àti ìdí tí a fi ṣe é. Nípa fífi àwọn ọ̀rọ̀ yìí sí gbolohun, a máa sọ èdè wa péye gan-an.
Ìdánwò / Àyẹ̀wò
- Ṣàlàyé ní ṣókí kí ni ọ̀rọ̀ àlàyé.
- Yọ àwọn ọ̀rọ̀ àlàyé mẹta nínú gbolohun yìí: “Ọmọ náà ń ṣiṣẹ́ pẹ̀lú yára nílé ẹ̀kọ́ lónìí nítorí pé ó fẹ́ kọ́ ẹ̀kọ́ dáadáa.”
- Kọ gbolohun kan tó ní ọ̀rọ̀ àlàyé ibi àti àkókò.