Ìtàn Àròsọ – Ìtumọ̀ àti Àpẹẹrẹ Rẹ̀

Back to: Yoruba SS2

Ẹ káàárọ̀ ọmọ mi alágbọ́wọ̀ àti onímọ̀lára!
Báwo lara rẹ lónìí? Mo mọ̀ pé o wà pẹ̀lú mi lórípẹ̀lú, tó sì fẹ́ kọ́ ẹ̀kọ́ tuntun kan lónìí. Kókó wa lónìí jẹ́ àkànṣe nínú ẹ̀dá Yorùbá tó jùlọ – a máa sọ̀rọ̀ nípa Ìtàn Àròsọ. Ọmọ Yorùbá tó mọ ibi tí ó ti ń bọ ló mọ ibi tí yóó lọ. Ẹ jẹ́ ká kọ́ ẹ̀kọ́ yìí pẹ̀lú ìfọ̀kànbalẹ̀ àti ìtara.

Ìtàn Àròsọ – Kí ni í ṣe?
Ìtàn àròsọ jẹ́ irú ìtàn tí a máa ń sọ fún eré, ìmọ̀ràn, ìtàn ìtàn, tàbí láti ṣàkóso ìhùwàsí. A máa ń lo un láti kọ́ ọmọ nípa ohun tí wọ́n gbọ́dọ̀ ṣe tàbí ohun tí kò tọ́ kí wọ́n ṣe. Àwọn ìtàn àròsọ ní àlàyé, àmúlò, àti ohun tí a lè kọ́ kúrò nínú wọn. Àwọn àgbà wa máa ń sọ ọ́n níbi ìjàpá, ìtàn ìròyìn, tàbí níbi tí àwọn ọmọ ṣe jọ sùn.

Àwọn ànímọ̀ tí wọ́n wà nínú àròsọ:
Àwọn ẹranko tó ń sọ̀rọ̀ ló pọ̀ jù nínú ìtàn àròsọ. Àpẹẹrẹ rẹ̀ ni:

• Ìjàpá – Ẹranko amójútó, ọgbọ́n rẹ pọ̀, ṣùgbọ́n ó máa ń jẹ́ ọlọ́tan.
• Ẹkùn – Alágbára, onírúurú ìwà.
• Ajá – Onígbọràn tàbí aṣọ̀tẹ́lẹ̀.
• Kínníún – Ọba igbo, oníṣẹ́gun, tí gbogbo ẹranko ń bọ̀wà fún.

Àpẹẹrẹ Ìtàn Àròsọ Kékèké:
“Bí Ìjàpá Ṣe Fi Ọgbọ́n Ya Ẹranko Lẹ́nu”
Lọ́jọ́ kan, gbogbo ẹranko péjọ sí ìpàdé. Wọ́n sọ pé kí ẹranko kọọkan mú ohun àmúlùmálà rẹ wá. Ìjàpá ní kò ní nǹkan, ṣùgbọ́n ó fi agbára ọpọlọ rẹ dákẹ́, ó ṣe ẹ̀tàn pé ọkọ rẹ ti ṣí àkùkọ tó ní ọ̀pọ̀ ìyàn. Ẹranko yò ó pé ó jẹ́ ọ̀mọ tó gbooro, wọn gbà á gbọ́. Nígbà tí wọ́n ṣàyẹ̀wò ọ̀rọ̀ rẹ, wọ́n rí pé ó jẹ́ irọ̀. Nígbà yìí ni wọ́n ní kó gba ìjà lé e lọ. Kí ni ìtàn yìí kọ́ wa? Pé ìtan ò pé, òtítọ́ lòdì sí ẹ̀tan.

Àwọn àmúlò ìtàn àròsọ:

1. Láti kọ́ ọmọ ní ọgbọ́n àti ìmúlò ẹ̀mí
2. Láti fi hàn pé ohun tí a bá ṣe, a máa rí èso rẹ
3. Láti kọ́ nípa ìhùwàsí rere àti ìwà burúkú
4. Láti mú ká mọ ipa ọpọlọ ju ipa agbára lọ
5. Láti jẹ́ kó o mọ àṣà àti ìtàn Yorùbá

Àwọn àfihàn tó wọ́pọ̀ nínú àròsọ:

• Ẹranko ń sọ̀rọ̀ bí ènìyàn
• Ọ̀ràn tí ko lè ṣẹlẹ̀ lójú ọjọ́
• Ìpinnu àti ìtàn tó kún fún ẹ̀kọ́
• Àríyá, irọ̀, àti àlàwàdà

Akopọ:
Lónìí, a kọ́ pé ìtàn àròsọ jẹ́ ìtàn ìmọ̀ràn, tí a fi ń kọ́ àwọn ọmọ ènìyàn nípa ìhùwàsí àti ọgbọ́n. Ó ń jẹ́ kó o mọ àwọn ànímọ̀, kí o sì mọ ẹ̀kọ́ tó wà nínú ìtàn tí a sọ. Ọmọ tí ó bá gbọ́ àròsọ dáadáa, yóò mọ ìtàn, yóò sì mọ bóyá kó ṣíṣe tàbí kó bẹ̀rù.

Ìdánwò Kékèké:

1. Kí ni ìtàn àròsọ?
2. Darukọ mẹ́ta lára àwọn ẹranko tó wọ́pọ̀ nínú àròsọ.
3. Kí ni ẹ̀kọ́ tí a gbà kúrò nínú ìtàn ìjàpá?
4. Mẹ́ta lára àwọn àmúlò ìtàn àròsọ.

Ìfaramọ́ àti Ìtẹ́síwájú:
Ọmọ mi aláìmọ̀ kúrò nípò rere, o ti fi hàn pé o fẹ́ di ọmọ aláìlera tó mọ̀. Máa tẹ̀síwájú, má ṣe dákẹ́, máa kó ìtàn jọ, kí o sì maa kó ìmò jọ pẹ̀lú Afrilearn. A ní ẹ̀kọ́ mi-in tó wúlò l’ọsẹ̀ tó ń bọ. O jẹ́ ọlọ́gbọ́n, o jẹ́ ọmọ rere, ó sì yẹ kí o jẹ́ akẹ́kọ̀ọ́ ayérayé!