Back to: Yoruba SS3
Lítírẹṣọ̀: Oríkì
Ẹ káàbọ̀ ọmọ mi,
Kí Ọlọ́run jẹ́ kó rọrùn fún wa lónìí. Mo mọ̀ pé o ti mú ìwé rẹ, o sì ti yára ṣí ẹ̀mí rẹ sí ẹ̀kọ́ tuntun. Lónìí a máa kẹ́kọ̀ọ́ nípa oríkì, apá pàtàkì nínú lítírẹṣọ̀ Yorùbá. Ká tó bẹ̀rẹ̀, rántí pé gbogbo ẹ̀kọ́ tí a kẹ́kọ̀ọ́ ni a fi ń dá ilé-ẹ̀kọ́ rere kọ, tó máa dá ayé rẹ lórí ìmọ̀ àti ìgbọràn.
Kí ni Oríkì?
Oríkì jẹ́ ọ̀rọ̀ àti èdè àfihàn ọlá, ayọ̀, ìyìn àti ìtàn ẹni tàbí ohun. Wọ́n máa ń sọ oríkì fún ènìyàn, àwọn òrìṣà, ilé, àgbo, orílẹ̀-èdè, àti àwọn ohun tá a níyì. Ó jẹ́ irú ewì tí ó kún fún àsọyé àti ìfaramọ́ àṣà Yorùbá.
Oríkì le jẹ́ orúkọ tí ó ní ìtàn, àfihàn ibi tá a ti wá, àti àwọn iṣẹ́ rere tá a ti ṣe. Ọ̀pọ̀ igba, a máa ń pè oríkì níbi ayẹyẹ, ìbí ọmọ, ìgbéyàwò, tàbí nígbà tí a fẹ́ fi ìyìn hàn sí ẹni kan.
Àǹfààní Oríkì
Ó ń fi ìtàn ẹni hàn.
Ó ń gbé ẹni sórí àtàárọ̀.
Ó ń ràn àwọn ará wa létí ibi tá a ti wá.
Ó máa ń gbé èdá ènìyàn ró, kó lè gbìyànjú síi.
Àpẹẹrẹ Oríkì
“Ọmọ ará ilé Àlùkò
Tí í bọ́ agbàdo lẹ́yìn àpá
Tí ń jẹ́ yánmìyánmì bí àkàrà ẹni gbẹ̀”
“Ọmọ Ojúmọ̀ tí ń sun ààrẹ
Tí kì í fọ̀ ọwẹ̀ fún òjò
Tí ń pa abùká jù, tí ń dẹ́rọ̀ ní pẹ́yà”
Oríkì yìí fi hàn pé ẹni tí wọ́n ń sọ oríkì rẹ jẹ́ olókìkí, alágbára, àti ẹni tí ó ní àsà tó jinlẹ̀.
Oríkì àti Àṣà Yorùbá
Oríkì jẹ́ ọ̀kan lara ohun tí ó sọ àṣà Yorùbá di aláyọ̀. Kò sí ìdílé kankan tó kù sílẹ̀ lásìkò ìtàn tí kò ní oríkì tirẹ̀. Àwọn bàbá-nlá wa máa ń kó oríkì gẹ́gẹ́ bí ìtàn ẹbí. Nígbà míì, wọ́n máa ń kó oríkì ẹranko tàbí ẹ̀kọ́ ilé wọn, ká lè mọ ibi tá a ti wá, ká sì mọ ohun tí a yẹ ká ṣe.
Ìkúpọ̀n Àkọ́kọ́
Oríkì jẹ́ ìyìn àti àfihàn ọlá ẹni tàbí ohun.
Ó kún fún àlàyé, ìtàn, àti ìfarabalè àṣà Yorùbá.
Oríkì ń mú ká mọ̀ pé a gbọ́dọ̀ ní ìbáṣepọ̀ pẹ̀lú ibi tá a ti wá.
Wọ́n máa ń sọ oríkì ní ayẹyẹ, nílé, àti nígbà ìrìbọmi.
Ìdánwò Kékèké
Kí ni ìtumọ̀ oríkì?
Darukọ àwọn ohun tá a lè fi oríkì sọ.
Méta nínú ànímọ̀ oríkì ni kí o ṣàlàyé.
Kí ni ànfààní oríkì nínú ayé ọmọ Yorùbá?
Ìfaramọ́ àti Àtìlẹ́yìn
Ẹ̀kọ́ lónìí fi hàn pé oríkì kún fún ọgbọ́n àti ìtàn tí ó yẹ ká mọ̀. Ọmọ mi, má ṣe gbagbé oríkì rẹ; ó le jẹ́ orúkọ rere rẹ. Afrilearn wà pẹ̀lú rẹ, a ní ìgbàgbọ́ pé iwọ yóò kọ́ ẹ̀kọ́ tí yóò yọ ọ lórí. Tẹ̀síwájú, káre!