Ọ̀rọ̀ Ẹ̀sìn àti Àṣà Nínú Ìtàn Yorùbá

Back to: Yoruba SS 1

Ẹ káàbọ̀ o ọmọ mi àtàtà
Mo ń kí ẹ pẹ̀lú ayọ̀ títí, ọmọ tí ó nífẹẹ̀ ẹ̀kọ́ àti ayé tó dáa. Ní ilé Yorùbá, ẹ̀sìn àti àṣà jẹ́ apá pataki tó ń gbé ìdí ìwà rere kalẹ̀. Ẹ̀kọ́ lónìí yóò fi hàn pé ẹ̀sìn àti àṣà kì í ṣofo; wọ́n ń kọ́ wa ní ìbá Olọ́run, ìbá òbí, àti bí a ṣe lè jẹ́ ènìyàn rere lórílẹ̀-èdè wa.

Kí ni Ẹ̀sìn?
Ẹ̀sìn túmọ̀ sí igbàgbọ́ tí ènìyàn ní nínú Ọlọ́run tàbí àwọn òrìṣà, àti bí a ṣe ń bọ́ wọ́n. Ní ilé Yorùbá, ẹ̀sìn ni a fi ń fi Ọlọ́run ṣàkóso, ká sì mọ pé ayé ń lọ síbi. Ẹ̀sìn ń kọ́ wa pé kì í ṣe gbogbo nǹkan ni a fi ara ṣe.

Àwọn Ẹ̀sìn Nínú Ìtàn Yorùbá

1. Ẹ̀sìn Ìbílẹ̀ Yorùbá
   Ẹ̀sìn tí àwọn òun bàbá wa fi bẹ̀rẹ̀ ayé. Wọ́n ní ọ̀pọ̀ òrìṣà bíi:
   – Ọ̀rúnmìlà (ìmọ̀lára àti àgbọ̀wọ̀n àwọn aṣáájú)
   – Ṣàngó (òrìṣà àrà àti àṣẹ)
   – Ọya, Yemoja, Obàtálá, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ
   Àwọn ènìyàn máa ń bọ́ òrìṣà pẹ̀lú ìbọ̀rẹ, ìpèjọ́pọ̀, àti orin. 
2. Ẹ̀sìn Kristẹni
   Ẹ̀sìn tó wá sí ilẹ̀ Yorùbá pẹ̀lú àwọn àjọyọ̀yọ̀ ara oyinbó. Wọ́n ní igbàgbọ́ nínú Jésù Kristi gẹ́gẹ́ bí Ọmọ Ọlọ́run. Wọ́n kó ilé ìjọsìn wá, àti pé ẹ̀kọ́ wọn dá lórí ìhìn rere àti ìfẹ́. 
3. Ẹ̀sìn Mùsùlùmí
   Ẹ̀sìn yìí wá pẹ̀lú àwọn ará Sahẹli àti ilẹ̀ Àràbà. Wọ́n gbà pé Muhammad ni wòlíì Ọlọ́run. Wọ́n máa ń gbàdúrà márùn-ún lójoojúmọ́, wọ́n sì ń lo Kúránì gẹ́gẹ́ bí ìwé mímọ́ wọn. 

Kí ni Àṣà?
Àṣà jẹ́ ìṣe àti ànímúlò tí àwọn ènìyàn fi ń ṣe ohun tó yẹ. Ó ní í ṣe pẹ̀lú:
– Bí a ṣe ń kí
– Bí a ṣe ń jẹun
– Orúkọ tí a fi ń lorúkọ
– Ìbá àwọn àgbà
– Ìsìn èèwọ̀ àti ohun tí kò yẹ ká ṣe

Àpẹẹrẹ Àṣà Yorùbá
– Bí ọmọde bá ń kí agbalagba, ó gbọ́dọ̀ gbàlẹ̀.
– Ní ọjọ́ ìyá, àwọn ará ń wẹ̀, wọ aṣọ àṣà, ṣe ìbọrẹ.
– Tí a bá ń fi orúkọ ọmọ ṣe, àkọ́kọ́ ni a máa ṣe àwẹ, àdúrà, àti ìlù.
– Àṣà wa kọ́ wa pé “Ká gbàgbọ́, ká ranti àṣẹ, ká fi ọwọ́ gbà ayé.”

Ìmúlò Àṣà àti Ẹ̀sìn
Bí a ṣe ń ṣe àṣà àti ẹ̀sìn wa, a gbọdọ̀ rántí pé wọn jẹ́ ohun tí ń gbé orílẹ̀-èdè wa larugẹ. Kò yẹ ká fọkàn tán sí wọn. Bí ọmọ Yorùbá, o gbọ́dọ̀ fi ọwọ́ àti ọwọ́ pẹ̀lú rìírì ṣe àṣà rẹ. Kí o má ṣe dáa lórí àwọn oríṣìíríṣìí ẹ̀kọ́ to jọ oyinbó, ká sì má gbagbé pé “Ẹ̀sìn àti àṣà wa l’ọ́kàn wa.”

Akopọ
Ẹ̀sìn àti àṣà jẹ́ amúgbáyé orílẹ̀-èdè Yorùbá. Ẹ̀sìn ń tọ́ wa sí Ọlọ́run, àṣà sì ń tọ́ wa sí ìwà rere. Bí a ṣe ń gbé wọ́n, ayé wa yóò dáa, gbogbo ayé yóò fọkàn tán sí wa. Ìmúlò rẹ́ jẹ́ òun tó yẹ ká gba mọ́ra.

Ìdánwò Kékèké

1. Ṣàlàyé itumọ̀ ẹ̀sìn.
2. Darúkọ ẹ̀sìn mẹ́ta tí wọ́n wà ní Yorùbá.
3. Tani Ọ̀rúnmìlà?
4. Kí ni àṣà? Dá apẹẹrẹ mẹta.
5. Ṣé o gbà pé ẹ̀sìn àti àṣà jẹ́ ohun rere? Kí ló jẹ́ kó ṣe pàtàkì?

Ìtẹ́lọ́run
Ẹ ṣé gidi ọmọ mi. Mo mọ̀ pé o ti lóye pé ẹ̀sìn àti àṣà ni ẹ̀sìn àti ẹ̀wà Yorùbá. Tẹ̀síwájú pẹ̀lú Afrilearn, a ó fi òye ṣẹ̀gun gbogbo ayé. Ìdùnnú ni láti kọ́ ọ lónìí. Mura ṣáájú kókó kẹfà tó ń bọ̀.