Back to: Yoruba SS 1
Nígbà tí a bá fẹ́ sọ ohun tó dájú tàbí tó ń ṣẹlẹ̀, a lè fi ọ̀rọ̀ àsọyé ṣe ìtẹ̀síwájú gbólóhùn wa. Ọ̀rọ̀ àsọyé ni àwọn ọ̀rọ̀ tó ń ṣàlàyé ìpinnu tàbí ìṣe tó ṣẹlẹ̀. Wọ́n lè jẹ́ bíi “ní,” “lórí,” “pẹ̀lú,” “nílẹ̀,” àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
Àpẹẹrẹ Gbólóhùn Pẹ̀lú Ọ̀rọ̀ Àsọyé:
– Ọmọ náà ń ṣeré ní pápá.
– Bàbá ń ṣiṣẹ́ lórí ọgbà.
– Ìyá mi wà pẹ̀lú mi nílé.**
– Mo rí aṣọ tuntun nílẹ̀.
Ọ̀rọ̀ àsọyé yìí ń fún gbólóhùn ní ìtẹ̀síwájú tó mọ́, tó sì fún wa ní ìmọ̀ nípa ibi, àkókò tàbí bí ohun ṣe ń lọ.
Báwo ni a ṣe máa fi Ọ̀rọ̀ Àsọyé lò?
Tí o bá fẹ́ sọ ibi tí ìṣẹ̀lẹ̀ kan ti ṣẹlẹ̀ tàbí bí ohun ṣe rí, o máa fi ọ̀rọ̀ àsọyé múra.
Àpẹẹrẹ:
– Túndé ń ka ìwé nílé ìwé.
– Ẹ̀gbọ́n mi ń ṣeré lórí pápá ìdárayá.
– Ìyá mi ń jó pẹ̀lú àwọn ọ̀rẹ́ rẹ̀.
Ní gbogbo àpẹẹrẹ wọ̀nyí, ọ̀rọ̀ àsọyé ń fi ibi àti ìgbà hàn fún wa.
Ìtàn Kékèké:
Nígbà tí Ẹ̀gbẹ́rún bá dé sí ìpàdé ìdílé wọn, ó sọ pé:
– Mo wá pẹ̀lú ìyá mi.
Ọmọ ẹ̀gbọ́n náà dáhùn pé:
– Ẹ̀gbẹ́rún, ńṣe ni gbogbo wa wà nílé bàbá wa.
Ọ̀rọ̀ àsọyé “pẹ̀lú” àti “nílé” dá gbólóhùn náà lágbára, kó sì fi hàn ibi àti ìbáṣepọ̀.
Akopọ
Ọ̀rọ̀ àsọyé jẹ́ apá pàtàkì nínú gbólóhùn Yorùbá. Wọ́n ń fi ibi, àkókò, àti ìbáṣepọ̀ hàn, tí ń jẹ́ kí gbólóhùn máa ní ìtumọ̀ kedere. Tí o bá mọ bí a ṣe máa fi wọn lò, ìbánisọ̀rọ̀ rẹ yóò dáa, kí o sì lè kọ ìtàn tó ṣeé lóye.
Ìdánwò Kékèké
- Kọ gbólóhùn mẹ́ta tó ní ọ̀rọ̀ àsọyé.
- Ṣàlàyé ipa tí ọ̀rọ̀ àsọyé ń kó nínú gbólóhùn.
- Kọ ìtàn kékeré pẹ̀lú gbólóhùn tó ní ọ̀rọ̀ àsọyé.
- Tọkasi ọ̀rọ̀ àsọyé nínú gbolohun “Ọmọ náà wà nílé ìyá rẹ.”
- Ṣe àfihàn gbólóhùn tó tọ́ka ibi iṣẹ́ tàbí ìgbà ìṣẹ̀lẹ̀.
Ìtẹ́lọ́run
Ọmọ mi, ẹ̀kọ́ yìí yóò ran ọ lọwọ láti sọ ohun rẹ dájú, kí gbogbo ènìyàn lè lóye rẹ dáadáa. Pẹ̀lú Afrilearn, a máa bá ọ lọ ní gbogbo ìtẹ̀síwájú rẹ. Ṣé o ṣetan láti kọ́ ẹ̀kọ́ tuntun tó máa wà lórí ọ̀rọ̀ ìfihàn?