Back to: Yoruba JSS 3
Ẹ káàbọ̀ sí kíláàsì!
Ẹ káàárọ̀ ọmọ mi àtàwọn akẹ́kọ̀ọ́ rere! Ó dájú pé o ti ṣetan fún ẹ̀kọ́ tuntun tí yóò jẹ́ kó rọrùn fún ọ láti bá ẹlòmíì sọ̀rọ̀, ṣùgbọ́n kì í ṣe sísọ̀rọ̀ lasán—àmọ́ ṣíṣe ìbéèrè tó dáa.
EDE – Gbolóhùn ìbéèrè – Àwọn ìwúrè Tí A Fi N Se ìbéèrè: Nko, Njẹ́, Tàkì
ASA – Àṣà ìran Ènìlọ́wọ́
LITIRẸSO – Kíkà ìwé Lítirẹ́sò Tí ìjọba Yàn
EDE – Gbolóhùn Ìbéèrè – Àwọn Ìwúrè Tí A Fi ń Ṣe Ìbéèrè: nko, njẹ́, tàkì
Ní èdè Yorùbá, gbolóhùn ìbéèrè ni a máa lò bí a bá fẹ́ mọ ohun tí a kò mọ̀. A máa fi àwọn ìwúrè pàtàkì ṣẹ̀dá gbolóhùn yìí. Àwọn ìwúrè wọ̀nyí ni: nko, njẹ́, tàkì.
nko: A fi “nko” béèrè nǹkan nípa ẹni, ohun, tàbí àṣekára.
Àpẹẹrẹ: Àdùkẹ́ nko? (Kí ló ṣẹlẹ̀ sí Àdùkẹ́?)
Ìwé rẹ nko? (Ṣé o ti rí ìwé rẹ?)
njẹ́: A fi “njẹ́” bẹ̀rẹ̀ ìbéèrè tí ìbá ṣe lórí ìtẹ̀sí, ìmúmọ̀, tàbí ìdáhùn búburú/tabí rere.
Àpẹẹrẹ: Njẹ́ o ti jẹun?
Njẹ́ wọ́n ti dé?
tàkì: Ọrọ yìí dáradára lórí ibi tí a bá fẹ́ fún ìbéèrè tí ó ṣeé fọ̀rọ̀ pọ̀.
Àpẹẹrẹ: Tàkì ẹni tí ó ra aṣọ náà? (Ta ni ra aṣọ náà?)
Àwọn gbolóhùn ìbéèrè yìí ràn wá lọ́wọ́ láti tọ́ka kedere ohun tí a fẹ́ mọ̀, kí a má bà á ṣe ìfura. Nípa mímu wọn ṣiṣẹ́, ìbánisọ̀rọ̀ wa yóò túbọ̀ dáa.
ASA – Àṣà Ìran Ènìlọ́wọ́
Ní àṣà Yorùbá, ìran ènìlọ́wọ́ jẹ́ ara ìwà rere tí gbogbo ọmọlúwàbí gbọ́dọ̀ ní. A kọ́ wa láti ràn àwọn tí ó wà nínú ìṣòro lọ́wọ́, láìrẹ́rù tàbí fífi ìtanràn han.
Ìran ènìlọ́wọ́ le jẹ́:
Ríràn agbà lọ́wọ́ (gẹ́gẹ́ bíi rírà oúnjẹ fún bàbá/ìyá agbalagba)
Rírán ẹlẹ́gbẹ́ ẹ̀kọ́ lọ́wọ́ (bí a ṣe ń jùmọ̀ ṣe iṣẹ́ ilé)
Ṣíṣe iṣẹ́ aṣekára pẹ̀lú ìfọkànbalẹ̀
Àṣà yìí kó ìbáṣepọ̀, ìfẹ́, àti ìmọ̀lúwàbí jọ. Ó tún jẹ́ kí agbára wa pọ̀ síi gẹ́gẹ́ bíi orílẹ̀-èdè tí kì í fi ẹni sílẹ̀.
LITIRẸSO – Kíkà Ìwé Lítirẹ́sò Tí Ìjọba Yàn
Ìwé lítirẹ́sò tí ìjọba yàn jẹ́ wọ́n tí a ṣe àfihàn rẹ fún ẹ̀kọ́ ní ilé-èkọ́. Wọ́n ní àwọn ẹ̀kọ́ tó jọmọ ẹ̀sìn, àṣà, ìtan, àti ìmọ̀lára.
Àǹfààní kíkà ìwé yìí:
Ó kó ìmọ̀ yíyẹ̀ pẹ̀lú ọgbọ́n Yoruba jọ.
Ó tún kó wa mọ̀ àṣà àti ìtàn ìlú.
Ó ṣe é lò fún àtúpalẹ̀ àti ìmúlò pẹ̀lú ẹ̀kọ́ míì.
Àpẹẹrẹ: Àyànmọ Ọmọ Yorùbá – Ó kó àṣà, ìwà àti àwọn àkànṣe ọlaju jọ, láti kọ́ ọmọ nípa ìbáṣepọ̀ àti ìṣàkóso rere.
Ìparí
- Lónìí, a kẹ́kọ̀ọ́ pé:
- Gbolóhùn ìbéèrè ní Yorùbá máa lò “nko”, “njẹ́”, “tàkì” fún ìbéèrè tó dáa.
- Àṣà ìran ènìlọ́wọ́ jẹ́ apá pataki ti ìwà ọmọlúwàbí.
- Ìwé tí ìjọba yàn ní ànfààní púpọ̀ nípa mímú wa mọ̀ àṣà wa àti ìmúlò ẹ̀kọ́.
KékèkéÌdánwò
- Kọ gbolóhùn ìbéèrè kan tó lò “nko”.
- Kí ni ìtumọ̀ “tàkì” nínú gbolóhùn ìbéèrè?
- Ṣàlàyé àṣà ìran ènìlọ́wọ́ pẹ̀lú àpẹẹrẹ.
- Kí ni ànfààní kan tí kíkà ìwé lítirẹ́sò tí ìjọba yàn ní?
Ìtẹ̀síwájú rẹ yóò yára bá o ṣe ń tẹ̀síwájú pẹ̀lú Afrilearn! Máa ka, máa kọ, máa ràn ènìyàn lọ́wọ́. Ẹ̀kọ́ rẹ jẹ́ irinàjò ìmúlò fún ayé rẹ tító. Rántípé Afrilearn wà pẹ̀lú rẹ ní gbogbo ìgbà!