Back to: Yoruba JSS 3
Ẹ káàbọ̀ sí kíláàsì!
Ẹ̀yin ọmọ kíláàsì, ẹ káàbọ̀ sí ẹ̀kọ́ tá a máa ṣe lónìí tó dá lórí gbólóhùn oníbò àti bí wọ́n ṣe ní ipa tó lágbára nínú èdè Yorùbá àti àwùjọ wa. Ẹ má bà á ṣeé yé, nítorí pé gbogbo wa ní wọ́n ń lò ó lojoojúmọ́, bí a ṣe ń bá àwọn ẹlòmíì sọ̀rọ̀, ká lè fi hàn ohun tá a fẹ́ sọ nínú òtítọ́ àti ní kedere.
EDE – Gbolóhùn Oníbò
ASA – Àwọn Àkànlò Ọ̀rọ̀ Nínú Èdè Àti Àwùjọ Yorùbá
LITIRẸSO – Kíkà Ìwé Àpílẹ̀kẹ́ Tí Ìjọba Yàn
Gbolóhùn Oníbò
Gbolóhùn oníbò jẹ́ gbolóhùn tí a fi ń ṣàpèjúwe ìbáṣepọ̀ tó wà láàrin àwọn ẹ̀yà gbolóhùn tàbí ọ̀rọ̀. Ọ̀rọ̀ oníbò jẹ́ ìmọ̀ ìbáṣepọ̀ tí ó ń fi hàn bí àwọn apá ọ̀rọ̀ ṣe ṣepọ̀ pọ̀, bóyá wọn ń ṣàpèjúwe ara wọn tàbí ṣiṣẹ́ pọ̀ nípa iṣẹ́ kan. Ní Yorùbá, a máa ní gbolóhùn tó ní ọ̀pọ̀ ìtúmọ̀, ẹ̀yà kan lè dá lórí ìfihàn ìbáṣepọ̀ tó dájú, tí a sì lè fi ṣe ìṣàlàyé tó péye.
Fún àpẹẹrẹ, gbolóhùn bíi:
“Ọmọ náà ń kọ́wé.” – nínú èyí, a ní gbolóhùn oníbò tí ó fi hàn ìbáṣepọ̀ tó wà láàrin “ọmọ” àti “kíkọ́wé”.
Tí a bá sọ pé: “Bàbá mi ló ń jẹun.”, ẹ̀yà méjì ló wà, èyí tó ń jẹun àti ẹni tí ó ń jẹun.
Gbolóhùn oníbò jẹ́ kókó nínú èdè Yorùbá torí pé ó fún wa ní agbára láti sọ ìtàn pẹ̀lú àlàyé tó péye àti ìfọkànsìn tó dájú.
Àwọn Àkànlò Ọ̀rọ̀ nínú Èdè àti Àwùjọ Yorùbá
Nínú àwùjọ Yorùbá, àwọn ọ̀rọ̀ ní ipa pàtàkì, torí pé wọ́n jẹ́ ọ̀nà ìbánisọ̀rọ̀ tí a fi ń tẹ̀síwájú ìbáṣepọ̀ àti àjọṣe. Àwọn àkànlò ọ̀rọ̀ ni wọ́n máa ń yanjú ìṣòro, ṣàlàyé ohun tó dájú, àti kí àwọn ènìyàn lè mọ ohun tí ó yẹ kí wọ́n ṣe tàbí bí wọ́n ṣe yẹ kí wọ́n ríra.
Àpẹẹrẹ rẹ̀ ni àwọn òwe, àrọ̀kọ, àti oríkì tó ń fi hàn ìbáṣepọ̀ tó lágbára àti ọgbọ́n Yorùbá, tó ń mú kí àwùjọ ní ìdájọ́ tó dáa. Bí a ṣe máa sọ nígbà tí a bá fẹ́ ráyè pé kí àwọn aráyé kó ara wọn jọ ni pé “Ẹ jọ̀ọ́, jẹ́ ká sún mọ́ra,” ó fi hàn pé àkànlò ọ̀rọ̀ ṣe pataki nínú ìdàpọ̀ àti ìbáṣepọ̀.
Kíkà Ìwé Àpílẹ̀kẹ́ Tí Ìjọba Yàn
Lítirẹ́sò Yorùbá tí ìjọba yàn fún wa nípa kíkà jẹ́ ọ̀nà tó dájú láti mọ àṣà àti èdè wa dáadáa. Nígbà tá a bá ń ka àwọn ìwé àpílẹ̀kẹ́, a máa kọ́ ọ̀rọ̀ àti ìtàn tó ní ìfọkànsìn sí àwùjọ, àti bí a ṣe lè lo èdè Yorùbá lójoojúmọ́.
Nípa kíkà, a tún máa ní agbára láti mọ bí a ṣe lè dá àwọn gbolóhùn oníbò pọ̀, kí a lè fi wọn sọ ohun tó dájú, àti kí a lè kọ́ ẹ̀kọ́ tó lè jọ́mọ́ sí ìmúlò èdè àti àṣà wa.
Ìparí
Ní ìpẹ̀yà, a ti kọ́ pé gbolóhùn oníbò jẹ́ ìpinnu tó ṣe pataki nínú èdè Yorùbá, tí a fi ń ṣàfihàn ìbáṣepọ̀ tó wà láàrin ọ̀rọ̀. Àwọn àkànlò ọ̀rọ̀ nípa èdè àti àwùjọ Yorùbá ń jẹ́ kí àwùjọ máa tẹ̀síwájú, tí a sì tún lè kọ́ ẹ̀kọ́ pẹ̀lú ọgbọ́n. Kíkà ìwé àpílẹ̀kẹ́ tó jẹ́ àpẹẹrẹ tó dájú nínú ìmúlò èdè jẹ́ ọ̀nà míràn tó mú kí a ní ìmọ̀ tó pọ̀ si nípa èdè àti àṣà Yorùbá.
Ìdánwò Kékèké
- Ṣàlàyé ohun tí gbolóhùn oníbò túmọ̀ sí.
- Dá àpẹẹrẹ gbolóhùn oníbò tó wúlò.
- Kí ni ipa àwọn àkànlò ọ̀rọ̀ nínú àwùjọ Yorùbá?
Ó dájú pé pẹ̀lú ẹ̀kọ́ yìí, ìmọ̀ rẹ yóò pọ̀ si nínú èdè Yorùbá, ìbáṣepọ̀, àti ìmúlò ọ̀rọ̀. Mà ṣe gbagbé pé Afrilearn wà níbẹ láti ràn ẹ́ lọ́wọ́ nígbà gbogbo. Kọ́ ẹ̀kọ́ pẹ̀lú ìfẹ́, kí o sì máa lọ síwájú!