Back to: Yoruba JSS 3
Ẹ káàbọ̀ sí kíláàsì!
Ẹ̀yin ọmọ kíláàsì mi àtàtà, káàbọ̀ sí ọ̀jọ̀ míràn tó kun fún ìmúlò ẹ̀kọ́ àti ìtànná ọgbọ́n. Lónìí, a máa ṣe àtúnyẹ̀wò gbogbo àwọn ẹ̀kọ́ tí a ti kọ́ jakejado sáà yìí nínú Èdè, Àṣà, àti Lítirẹ́sò Yorùbá. Èyí jẹ́ àǹfààní fún wa láti rántí ohun tá a ti kọ́, kí a sì mọ ibi tí a ti dara sí àti ibi tí a tún ní láti fi agbára sí.
Atúnyẹ̀wò Ìṣẹ́ Lórí Ìṣẹ́ Sáà Yìí Lórí Èdè, Àṣà Àti Lítirẹ́sò
ÈDÈ
Nínú èdè Yorùbá, a ti kẹ́kọ̀ọ́ ọ̀pọ̀lọpọ̀ kókó pàtàkì tó ṣe pàtàkì fún agbára ìsọ̀rọ̀ àti ìkọ̀wé wa. Àwọn kókó wọ̀nyí ni:
Àpọ́là orúkọ àti àpọ́là iṣé: Àpọ́là orúkọ ni ẹni tí ń ṣe ìṣe, gẹ́gẹ́ bí “Ade” nínú “Ade ńjẹun.” Àpọ́là iṣé ni ìṣe tí a ń ṣe – bí “jẹun.”
Àwọn ẹ̀yà gbolóhùn gẹ́gẹ́ bí àtẹ̀jáde, àtọ́ka, àfọwọ́kọ, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
Gbolóhùn ìbéèrè: a ti kọ́ nipa bí a ṣe ń fi “nko?”, “jẹ́”, tàbí “tàkì” dá ìbéèrè.
Àmì ohun àti sílẹ̀bù: bí a ṣe ń lò àmì gẹgẹ bí fífẹ́, fípọ̀n, kíkọ̀sílẹ̀.
Ìbáṣepọ̀ àwẹ̀ gbolóhùn àti ìṣọ̀kan gbolóhùn.
Ìyàtọ̀ àpọ́là àti àwẹ̀ gbolóhùn.
Ọ̀rọ̀ àpọnlẹ̀ àti ọ̀rọ̀ èyàn: bí a ṣe fi ọrọ̀ yọrí sípò ati fi hàn pé a ní ìbáṣepọ̀ àdúrà pẹ̀lú awujọ.
ÀṢÀ
Láàrín àṣà Yorùbá, a ti fọkàn tán lórí àwọn ohun tó jẹ́ mọ́ ayé wa gẹ́gẹ́ bí ọmọ orílẹ̀-èdè Yorùbá. Àwọn kókó ni:
Ìpàrọ̀jé àti ìsùnki: àwọn ọ̀nà àkànsí tí a fi ń ṣe ìmọ̀lára ọ̀rọ̀.
Ìkómodájú àti ìkomojádé: bí a ṣe ń fi ọmọ hàn sí awujọ.
Òrìṣà Yorùbá bíi Ṣàngó, Ọya, Ogun, àti Yàlà: ohun tí wọ́n dúró fún, àti ipa wọn nínú àṣà.
Òwe Yorùbá àti àṣà ìran ènìlọ́wọ́/ìran rà ènì lọ́wọ́.
Àṣà ìgbéyàwó àti ìtàn ìṣẹ̀dá Ayé.
Eré ìdárayá àti àṣà tó ṣùyọ̀ nínú ewì alóhùn.
LÍTIRẸSÒ
Nípa lítirẹ́sò Yorùbá, a ti ṣe àfihàn agbára orin àti ìtàn Yorùbá nípa:
Àwọn ewì alóhùn tí ó jẹ́mọ́ ẹ̀sìn: Ifá, Ṣàngó, Ọya, Egúngún, Olókun, abbl.
Kíkà ìwé lítirẹ́sò àpìlẹ̀kẹ́ àti tí ìjọba yàn: fífi àpẹẹrẹ tí o dá lórí ayé gidi hàn.
Òríkì orílẹ̀: Ẹlẹ́rìn, Oníkòyí, Òlófà…
Ìfáàrọ̀ àti akàyè (aróṣọ àti ewì).
Ìkànsí
Ẹ̀kọ́ sáà yìí ti kún fún oríṣìíríṣìí àkópọ̀ ìmọ̀ tó jẹ́ kó ṣeé ṣe fún wa láti mọ èdè wa, láti fi èdè hàn bí ọmọlúwàbí, àti láti ṣe ìgbéyàwó àṣà Yorùbá tó lówó nínú ìtàn wa.
Ìdánwò Kékèké
- Ṣàlàyé àpọ́là orúkọ àti fi àpẹẹrẹ méjì kún un.
- Kí ni ìkómodájú?
- Ṣàkóso orúkọ oríṣà mẹ́ta pẹ̀lú ohun tí wọ́n dúró fún.
- Mẹ́nuba orúkọ ìwé lítirẹ́sò tí ìjọba yàn tí o ti kà.
Ẹ̀yin ọmọ mi, ẹ ṣe iṣẹ́ rere jù lọ lónìí! Máa rántí pé ẹ̀kọ́ kì í tán, ṣùgbọ́n pẹ̀lú Afrilearn, a jẹ́ kí gbogbo àkókò di àǹfààní àtúnkọ́, àfihàn, àti ìtúnṣe. Ẹ gbìyànjú, ẹ sì máa fọkàn tán sí ẹ̀kọ́. Ó di ọjọ́ ìsọ̀rọ̀ míràn!