Back to: Yoruba SS2
Ẹ káàbọ̀ ọmọ mi onímọ̀lára! Báwo lórí ẹ̀kọ́ Ọsẹ̀ 3? Ó dájú pé o ti kọ́ ọpọ̀ ẹ̀kọ́ pẹ̀lú ìtàn àlọ́ tí ó ní ọgbọ́n àti iwa rere. Lónìí, a máa kẹ́kọ̀ọ́ nípa ẹ̀ka míì tó jọra, tó tún ní ọwọ́ rere nínú àṣà wa. Ẹ jẹ́ ká kó ìmọ̀ kún apótí ọgbọ́n wa pẹ̀lú:
Ìtẹ̀síwájú
Ṣé o mọ̀ pé gbogbo ènìyàn ní oríkì tirẹ̀? Kò sí ẹni tí a bí ní ilẹ̀ Yorùbá tí kò ní oríkì. Oríkì jẹ́ orúkọ alágbára tó ń fi ohun rere, ìtàn ìdílé, àti ìfarahàn ọmọ ènìyàn hàn. Ó tún lè jẹ́ irú orúkọ tí ń gbé ọmọ yọ, tí ń fọ́kàn tan, tí ó sì ń ráyè jẹ́ kó mọ̀ pé ó wúlò.
Oríkì kò dákẹ̀dákẹ̀ mọ́, ó wà fún gbogbo ayé, kó jẹ́ ọmọ, kó jẹ́ agbà, kó jẹ́ ìlú, kó jẹ́ orílẹ̀-èdè. Àwọn Yorùbá fi oríkì hàn pé a gbọdọ̀ bọ̀wọ̀ fún ìtàn àti ìtẹ̀síwájú wa.
Ara Ẹ̀kọ́
- Kí ni Oríkì?
Oríkì jẹ́ àkọsílẹ̀ tabi àyọkà ẹ̀sìn, àkúnya, àti ìtàn tí a fi n yìn tàbí ṣàfihàn ẹni. Ó lè jẹ́ oríkì ẹni, oríkì ìdílé, tàbí oríkì orílẹ̀-èdè. Àwọn oríkì máa ń gbé ẹni sórí, kó jẹ́ pé a ń gbàdúrà fún un ni, tàbí pé a ń rántí ìtàn àwọn bàbá rẹ̀.
Àpẹẹrẹ oríkì ẹni:
“Ògá mi Ajani, ọmọ aláyà tòkàn-tòkàn, ẹni tí ó fi inú rere gba gbogbo ènìyàn, ọmọ abúlé pẹ̀lú èyí tí ó ní òrò yíyà.”
- Ìtàn Oríkì Orílẹ̀-èdè
Bí ẹni kò bá mọ̀ oríkì tirẹ̀, ó yẹ kí ó mọ̀ oríkì orílẹ̀-èdè rẹ. Orílẹ̀-èdè gẹ́gẹ́ bí Nigeria ní oríkì. Àwọn ọba, àwọn agbègbè, àti àwọn ọmọ ìlú máa ní oríkì tó yẹ fún wọn.
Àpẹẹrẹ oríkì orílẹ̀-èdè Nàìjíríà:
Nàìjíríà, ọmọ Odùduwà, ilẹ̀ pẹ̀lú oríṣìíríṣìí èdè àti àṣà, ilé agbára àti ọgbọ́n, ilẹ̀ tí òjò ń rọ káàkiri ọdún, ilẹ̀ tí ọmọ rẹ̀ máa ń jùmọ̀ sẹ́yìn fún ìbáṣepọ̀ àti àṣà rere.
Oríkì yìí fi hàn pé Nigeria ní orúkọ tó ṣọ̀rọ̀ rere àti àṣà pẹ̀lú ìbáṣepọ̀.
- Àmúlò Oríkì
Oríkì lè fi ìfẹ́ hàn, ó lè jẹ́ àdúrà, ó tún lè jẹ́ ìranlọ́wọ́ lákòókò ìpọnjú. Nígbà àjọyọ̀, àkọ̀wé oríkì lè gbé ẹni sórí, tí gbogbo ènìyàn yóò fi mọ̀ pé ẹni yìí ní ìtàn, o ní ìfarahàn, o sì ní ìrírí.
Àwọn àgbà Yorùbá maa ń sọ pé: “Oríkì ni ẹ̀dá fi ń bọ̀ wọ́n, ẹni tí kò ní oríkì, kò lè mọ́ ìdí tí a fi kó o.”
Àpẹẹrẹ Aláyọ̀
Ní ìlú Ìjèbú, ọ̀pọ̀ àwọn ọmọ bíbí wà tí wọ́n máa ń ní oríkì bí:
“Ìjèbú aláwò ọdẹ, àwọn tí wọ́n gbà á ní agbára pẹ̀lú ọgbọ́n, ìlú tí ẹ̀bùn àti ogo fi ṣe ojú rere wọn.”
Oríkì yìí fi hàn pé ìlú náà ní àṣà, ní ogo, wọ́n sì mọ̀yì ohun rere.
Ìkẹyìn
Oríkì jẹ́ àsà pípẹ́ tí ó yẹ kí a ṣe àbójútó rẹ. Ó jẹ́ àfihàn ìmúlò, ìtàn ìdílé, àti ìmọ̀lára ẹni. Kí o jẹ ọmọ Yorùbá gidi, o gbọdọ̀ mọ̀ oríkì rẹ, kí o sì rántí pé oríkì jẹ́ agbára tó pọ̀.
Ìdánwò / Àyẹ̀wò
- Kọ oríkì tí ìyá rẹ tàbí bàbá rẹ máa ń pe ẹ nígbà tí o wà kékeré.
- Ṣàlàyé àwọn àmúlò oríkì méta.
- Ṣe orílẹ̀-èdè Nàìjíríà ní oríkì? Bẹ́ẹ̀ ni tàbí bẹ́ẹ̀ kọ? Ṣàlàyé.