Back to: Yoruba JSS 3
Ẹ káàbọ̀ sí kíláàsì!
Ẹ̀yin ọmọ kíláàsì, ẹ ṣé pẹ̀lẹ́ o! Lónìí, a máa sọ̀rọ̀ nípa akàyè ọlọ́rọ̀ wùúrù àti gẹ̀rẹ̀, èyí tí ó jẹ́ apá pataki nínú ẹ̀kọ́ èdè Yorùbá àti ìtàn àṣà wa. A ó tún rí bí àwọn òrìṣà ṣe jẹ́ ohun àtàwọn àfihàn àṣà tó ṣe pàtàkì nínú lítírẹ́sò Yorùbá. Ẹ jẹ́ kí a bẹ̀rẹ̀!
EDE – Akàyè Ọlọ́rọ̀ Wùúrù / Gẹ̀rẹ̀
ASA – Àwọn Òrìṣà Tó Ṣúyọ̀ Nínú Lítírẹ́sò
LITIRẸSO – Kíkà Ìwé Lítírẹ́sò Tí Ìjọba Yàn
Akàyè Ọlọ́rọ̀ Wùúrù àti Gẹ̀rẹ̀
Ní Yorùbá, “akàyè” túmọ̀ sí ìtàn àròsọ tó ní ọ̀pọ̀ àlàyé pẹ̀lú ohun tó dùn láti gbọ́. “Ọlọ́rọ̀ wùúrù” àti “gẹ̀rẹ̀” jẹ́ àpẹẹrẹ irú àròsọ tí ó ní ìfarahàn àkúnya àti ìtàn tí ó ní ẹ̀dá ayé tó lọ́rọ̀ pẹ̀lú àwọn òrìṣà àti àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ tó ní ìdí lọ́dọ̀ wa. Akàyè wọ̀nyí máa ń jẹ́ kí a mọ bí ayé ṣe dá, bí àwọn ohun ṣe ṣẹ̀lẹ̀, àti bí àwọn ènìyàn ṣe ní àjọṣe pẹ̀lú àwọn òrìṣà àti àwọn ohun tí wọ́n ní.
Ìtàn akàyè ọlọ́rọ̀ wùúrù kì í ṣe àkọsílẹ̀ ìtàn lasán, ṣùgbọ́n ó ní ẹ̀kọ́, ìtẹ́lọ́rọ̀, àti ìmúlò tó wúlò fún àwùjọ Yorùbá. Bí àpẹẹrẹ, a lè rí ìtàn nípa bí àwọn òrìṣà ṣe ní ipa nínú ìṣẹ̀lẹ̀ àtàwọn ìbáṣepọ̀ àwùjọ.
Àwọn Òrìṣà Tó Ṣúyọ̀ Nínú Lítírẹ́sò
Nínú àṣà Yorùbá, àwọn òrìṣà gẹ́gẹ́ bí Ifá, Ṣàngó, Ọya, Ògún, àti Ọ̀ṣun jẹ́ apá pataki nínú ẹ̀sìn àti lítírẹ́sò. Àwọn ewì àti orin tó jẹ́mọ́ àwọn òrìṣà wọ̀nyí máa ń sọ ìtàn àtàwọn ìtàn-ísìn wọn, ó sì ń fún wa ní agbára àti ìmọ̀ ọ̀rọ̀ láti lóye àṣà àti ìgbàgbọ́ Yorùbá. Ẹ wò ó pé lítírẹ́sò Yorùbá kún fún ìtàn ìṣẹ̀lẹ̀ àwọn òrìṣà, èyí tó ń kọ́ wa nípa àṣà wa àti ìtẹ́lọ́rọ̀.
Nípa mímú àṣà àti òrìṣà yìí kún lítírẹ́sò, a ń rí àfihàn ìwà pẹ̀lú ìbáṣepọ̀ tó wà láàrin àwọn ènìyàn àti àwọn ọlọ́run wọn, tó sì ń ṣàfihàn ìtàn ìgbàlódé àti ìtàn àtijọ́.
Kíkà Ìwé Lítírẹ́sò Tí Ìjọba Yàn
Ìwé lítírẹ́sò tí ìjọba yàn fún wa jẹ́ ọ̀nà pàtàkì láti kọ́ ẹ̀kọ́ pẹ̀lú ìdánilójú pé àkọsílẹ̀ náà ní ìtẹ́lọ́rọ̀ àti pé ó ń ṣàfihàn àṣà wa nípa ti òtítọ́. Nígbà tá a bá kà wọ́n, a máa ní agbára láti lóye dájú àwọn akàyè ọlọ́rọ̀ wùúrù àti ìtàn àwọn òrìṣà, kí a lè mọ ìtàn ayé Yorùbá dáadáa.
Kíkà àkọsílẹ̀ wọ̀nyí tún ń kọ́ wa nípa àṣà àti ìmọ̀ ọ̀rọ̀ tí a lè lo ní gbogbo ìgbà, tó sì ń mu ìfẹ́ sí ẹ̀dá ayé Yorùbá pọ̀ síi.
Ìpinnu
Ní gbogbo ẹ̀kọ́ yìí, a ti kọ́ pé akàyè ọlọ́rọ̀ wùúrù àti gẹ̀rẹ̀ jẹ́ ẹ̀ka tó lágbára nínú ìtàn àti àṣà Yorùbá. Àwọn òrìṣà náà jẹ́ àpẹẹrẹ gidi ti bí àṣà wa ṣe ní ipa tó lágbára nínú ẹ̀sìn àti lítírẹ́sò. Kíkà ìwé lítírẹ́sò tí ìjọba yàn yóò jẹ́ kí o ní ìmúlò tó dájú nípa àṣà àti èdè Yorùbá.
Ìdánwò Kékèké
- Kí ni itumọ̀ “akàyè ọlọ́rọ̀ wùúrù” àti “gẹ̀rẹ̀”?
- Ṣàlàyé ipa àwọn òrìṣà nínú lítírẹ́sò Yorùbá.
- Kí ni ànfààní kíkà ìwé lítírẹ́sò tí ìjọba yàn?
Rántí pé ẹ̀kọ́ kì í parí nínú kíláàsì pẹ̀lú Afrilearn, a wà níbẹ láti ràn ẹ́ lọ́wọ́ nígbà gbogbo. Kó gbogbo ohun tó wà nínú ẹ̀kọ́ yìí sínú ọkàn rẹ, kí o sì máa lọ síwájú pẹ̀lú ìfẹ́ àti ìmúlò. Ẹ jẹ́ kí ìmọ̀ Yorùbá jẹ́ apá pataki nínú ìgbésí ayé rẹ!