Back to: Yoruba JSS 3
Ẹ káàbọ̀ sí kíláàsì!
Ẹ̀yin ọmọ mi olólùfẹ́, káàbọ̀ sí kíláàsì tuntun wa lónìí! Mo mọ̀ pé ẹ ṣetán láti kọ́ ẹ̀kọ́ tuntun tí yóò fi ẹ̀ yà. Ẹ̀kọ́ tá a ní lónìí jẹ́ ìtàn àtàwọn àkóónú tó dá lórí èdè, àṣà àti ìtàn Yorùbá tí gbogbo ọmọde yẹ kí ó mọ. A máa kẹ́kọ̀ọ́ nípa àwọn ọ̀rọ̀ èyàn, a ó tún fọkàn tán lórí ìgbésẹ̀ ìgbéyàwó nínú ilé Yorùbá, àti kíkà ìwé lítírẹ́sò tí ìjọba yàn.
EDE – Atúnyẹ̀wò Àwọn Ọ̀rọ̀ Èyàn
ASA – Ìgbésẹ̀ Ìgbéyàwó Nínú Ilé Yorùbá
LITIRẸSO – Kíkà Ìwé Lítírẹ́sò Tí Ìjọba Yàn
Atúnyẹ̀wò Àwọn Ọ̀rọ̀ Èyàn
Ọ̀rọ̀ èyàn jẹ́ irú ọ̀rọ̀ tó máa ń ṣe aṣoju àwọn orúkọ tí a fi ń pè ènìyàn. Wọ́n tún le jẹ́ orúkọ ẹni kọọkan, orúkọ apapọ̀, orúkọ àfihàn ìbáṣepọ̀ tàbí àfihàn ìtàn àbínibí. Àwọn ọ̀rọ̀ èyàn pẹ̀lú ni:
Orúkọ ẹni kọọkan: bíi Tunde, Kemi, Wale.
Orúkọ apapọ̀: bíi àwọn ọmọ ilé, àwọn akẹ́kọ̀ọ́.
Orúkọ fífi tọ́ka sí ìbáṣepọ̀: bíi bàbá, ìyá, arákùnrin, arábìnrin.
Orúkọ aláyọ / àfihàn: bíi ẹlẹ́rìí, onímọ̀, olùkọ́.
Ọ̀rọ̀ èyàn kó ipa pataki nínú gbolóhùn Yorùbá, tí ó ń jẹ́ kó ṣeé lójútó ẹni tí a ń sọ̀rọ̀ nípa rẹ̀. Fún àpẹẹrẹ:
Kẹ́mi lọ sí ilé ìkàwé.
Àwọn ọmọ ilé ń ṣiṣẹ́ pọ̀.
Ìgbésẹ̀ Ìgbéyàwó Nínú Ilé Yorùbá
Ìgbéyàwó jẹ́ àṣà pataki kan nínú àjọṣe àwọn ọmọ Yorùbá. Kò dá lórífẹ́ tí àwọn ará yàrá mọ̀, ṣùgbọ́n ó ní ìlànà tí wọ́n ń tọ̀. Ìgbésẹ̀ ìgbéyàwó wọpọ̀ jẹ́:
Ìfọ̀rọ̀wánilẹ́nuwò: Nígbà tí ọkùnrin bá fẹ́, wọ́n máa rán aṣojú sọdọ ẹbí obìnrin láti tọ́ka ìfé.
Ìkànjú àyẹwo: Ẹbí obìnrin máa ń ṣe àyẹwo ẹbí ọkùnrin, bóyá wọ́n fẹ́ kó ọmọ wọn wọ́ síbẹ̀.
Ìfi ìyàwó hàn: A máa mú obìnrin náà lọ sílé ọkọ láti fi hàn pé wọ́n fọkàn tán.
Ìlòkò: Ẹbí ọkọ máa fi ohun ìkó, owó orí, aṣọ, àti ẹ̀bùn míì rán sọdọ ẹbí iyàwó.
Ìdùnnú àti Ayẹyẹ: A máa ṣe ayẹyẹ ìgbéyàwó pẹ̀lú orin, ijo, onjẹ àti àdúrà.
Àṣà yìí jẹ́ ìdánilójú pé ìbáṣepọ̀ àìpé àti ìtẹ̀síwájú yóò wà láàrin idílé méjèèjì.
Kíkà Ìwé Lítírẹ́sò Tí Ìjọba Yàn
Ìwé lítírẹ́sò tí ìjọba yàn jẹ́ pataki gan-an fún gbogbo ọmọ ilé ẹ̀kọ́. Ó ń kó ẹ̀kọ́ àṣà, èdè àti ìtan jọ. Nígbà tá a bá ń ka
ìwé wọ̀nyí, a máa kó oríṣìíríṣìí èdè Yorùbá àti àwọn àpẹẹrẹ gidi kó. Ó tún mú kó rọrùn fún wa láti mọ àwọn òrò tuntun, ìtàn àwọn ènìyàn, àti bí a ṣe le lò èdè wa dáadáa.
Ìkànsí
A ti kọ́ pé ọ̀rọ̀ èyàn jẹ́ apá tó ṣe kókó nínú gbolóhùn Yorùbá. A tún mọ bí ìgbéyàwó ṣe ń lọ ní ilé Yorùbá, kó má bà a jẹ, kíkà ìwé tí ìjọba yàn jẹ́ irinṣẹ́ tó dara jùlọ fún ẹ̀kọ́ èdè àti àṣà wa.
Ìdánwò Kékèké
- Kí ni ọ̀rọ̀ èyàn? Fún àpẹẹrẹ méjì.
- Darukọ mẹ́ta nínú ìgbésẹ̀ ìgbéyàwó Yorùbá.
- Kí ló jẹ́ pé kíkà ìwé lítírẹ́sò yóò ràn ẹ́ lọ́wọ́ nínú èdè Yorùbá?
Ẹ̀kọ́ tí o kẹ́ lónìí jẹ́ àkúnya tó máa yọrí sí aṣeyọrí rẹ. Máa ka, máa kọ, Afrilearn wà pẹ̀lú rẹ! Ó dìgbà tí a ó fi tún pàdé!