Back to: Yoruba SS 1
Ẹ kí Aláàyè
Ẹ káàbọ̀ ọmọ Yorùbá gidi! Bàá ṣe ń gbọ́, mo dúpé pé o wà pẹ̀lú mi lónìí. A máa jíròrò nípa nkan tó jọ wa lójoojúmọ́ — èdè Yorùbá. Jẹ́ ká ṣe kékòó yìí pẹ̀lú ayọ̀.
Ìtẹ̀síwájú
Ṣé o mọ̀ pé èdè tí a máa ń sọ lójoojúmọ́ tó jẹ́ pé “Ẹ máa bọ”, “Ẹ káàárọ̀”, àti “Báwo ni” ni a pe ní èdè Yorùbá? Èdè náà ni àwọn bàbá wa fi kọ́ wa ní ìbáṣepọ̀, ìyàsọ́tọ̀, àti ìsọ̀kan.
Apá Arọ̀pọ̀
Èdè Yorùbá jẹ́ ọ̀kan lára àwọn èdè pàtàkì jùlọ ní Nàìjíríà. Ó jẹ́ èdè tí a fi ń sọ̀rọ̀, fi hàn ìbáṣepọ̀, àti fi hàn ìgbọràn àti ìbùkún.
Ẹ̀ka èdè Yorùbá kún fún amí ìtẹ́. Ìtẹ́ túmọ̀ sí bí a ṣe ń fi ohùn ṣe àtọka. Àpẹẹrẹ:
- Owó – túmọ̀ sí money
- Òwò – túmọ̀ sí ìyàsọ́tọ̀ tàbí ìyìn
- Owó (tó dà bí a ṣe ń ké) – túmọ̀ sí ọwọ́
Bí a ṣe ń pè orúkọ náà le yàtọ̀ sí gẹ́gẹ́ bí a ṣe lo ohùn wa. Ìtẹ́ ṣe pàtàkì gan-an nínú èdè Yorùbá.
Èdè Yorùbá ní mẹ́tàdínlógún (25) lẹ́tà nínú àlùfáà rẹ̀. Ẹ̀dá tó yàtọ̀ níbẹ̀ ni “gb”, “ṣ”, “ẹ”, “ọ” àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ. Àpẹẹrẹ lẹ́tà tó wà nínú Gẹẹsi tó kù ní Yorùbá ni “C”.
Tí a bá wo ìtàn, Yorùbá ò kù sí ilẹ̀ Nàìjíríà nìkan. Ó wà ní Togo, Benin, Brazil, Cuba, àti ibi míì. Ìdí ni pé ní àsìkò ẹrú, àwọn Yorùbá ni wọ́n kó lọ sí òkè òkun, wọ́n sì tọ́jú èdè wọn dé ibẹ̀.
Àpẹẹrẹ Kedere
Tí o bá sọ pé “Ẹ káàárọ̀” sí agbalagba kan, o ti fi hàn pé o ní ìbáṣepọ̀ àti ìgbọràn. Ìbáṣepọ̀ ni èdè Yorùbá fi ń kọ́ wa lórí.
Àkótán
Èdè Yorùbá jẹ́ àmì ìdánimọ̀ wa gẹ́gẹ́ bí ọmọ Yorùbá. Ó jẹ́ èdè tí ó ní ìtẹ́, ó ní àṣà, ó sì kún fún ọgbọ́n. Kí o má bà a jẹ, máa lo èdè rẹ̀ pẹ̀lú ọlá àti igberaga.
Ìdánwò Kékèké
- Kí ni èdè Yorùbá?
- Mẹ́ta nínú àwọn orílẹ̀-èdè míì tí wọ́n ń sọ èdè Yorùbá.
- Mẹ́lẹ̀ta nínú àwọn lẹ́tà Yorùbá tí kò sí nínú Gẹẹsi.
- Kí ni ìtẹ́ nínú èdè Yorùbá?
Ìfaramọ́ àti Ìkíni
Ẹ ku kékòó ọmọ Yorùbá alágbára! Rántí pé àfi ẹ̀kọ́ kékòó lásán ni a fi ń dá ayé wa pọ̀. Tẹ̀síwájú lórí Afrilearn, ibùkún ń bọ̀! Kẹ̀hìn yóò wù ẹ.